تحقیق در مورد آزمون های تشریحی

آزمون های تشریحی آزمون هایی هستند که پرسش های آن به صورت پرسش های باز پاسخ یا تشریحی است . این گونه آزمون ها برای ارزشیابی برخی از انواع تغییرات رفتاری ارزش خاص دارند . آزمودنی در پاسخ دادن به سوال ها تا حدی آزادی عمل دارد و شرایط مناسبی برای تشریح عقاید و جنبه ها مختلف فکری او فراهم می آید . این آزمون ها به آزمودنی فرصت می دهند تا اطلاعات را به خاطر بیاورد و به زبان خود و کلمات خود آنچه را که مایل باشد بیان نماید و افکار و عقاید خود را مرتب نماید . علاوه بر این به معلم فرصت میدهد تا آزمودنی را از نظر پیشرفت عقاید ، انشاء ، قدرت درک مطالب و طرز تفکر بررسی و ارزشیابی کند .

در این گونه آزمون ها ، فقط سوال در اختیار آزمودنی قرار می گیرد و او باید مطابق با نظر و سلیقه شخصی خود به آنها پاسخ دهد . این آزمون ها توانایی یاد آوری را می سنجد . امتیاز بزرگ آزمون های تشریحی این است که آنها برای اندازه گیری سطوح بالای طبقه بندی هدف های آموزشی یعنی کاربرد ، تحلیل ، ترکیب و ارزشیابی مورد استفاده قرار می گیرند . و پاسخ آن معمولا صولانی است و هدفهای خاصی را اندازه می گیرند . سوال انشایی تنها موجب پاسخ های طولانی یا به اصطلاح کاغذ سیاه کن نمی شوند بلکه امکان اندازه گیری هدفهای آموزشی ، عقاید و افکار آزمودنی را میسر می سازند . که با سایر انواع سوالهای باز پاسخ قابل اندازه گیری نمی باشند .

تهیه سوالهای انشایی تقریبا آْسان است .

همان طور که ذکر شد ، دانش آموز در نوشتن آنها آزادی عمل دارد . از آنجا که دانش آموزان در پاسخگویی به سوالهای انشایی آزادی عمل بیشتری دارند بنابراین معلم باید سوالها را با دقت و با وضوح کامل طرح نماید . اگر سوال انشایی به روشنی طرح نشود ، این خطر وجود خواهد داشت که از جانب دانش آموزان به شیوه ای مختلف و متفاوتی تفسیر شوند . اگر چنین مساله ای به وجود آید دانستن اینکه سوال واقعاً چه چیزی را اندازه می گیرد دشوار خواهد شد .

با این حال ، نسبی و قراردادی بودن نمره گذاری سوالات ، محدود بودن تعداد سوالها ، زید بودن زمان لازم برای پاسخگویی و عینی نبودن نمره گذاری ، دخالت قضاوت شخصی مصحح در تصحیح و نمره گذاری سوالات ، وقت گیر بودن تصحیح اوراق امتحانی و در نظر گرفتن نمونه کوچکی از مطالب تدریس شده و هدفهای آموزشی از معایب عمده آزمونهای تشریحی می باشد . پراکندگی نمرات در این آزمونها اطلاعات مشخصی درباره پایایی یا اعتبار یک آزمون القا نمی کند . استفاده از تعداد زیادی سوال کوتاه پاسخ دو امتیاز دارد : اولاً ، معلم می تواند محتوای آموزشی زیادی را مورد توجه قرار می دهد . ثانیاً : تصحیح اوراق آ سان می شود .

هنگامی که تعداد سوالها زیاد است ، باید دانش آموزان را از شیوه نمره گذاری پاسخ های آنها ( ضریب هر سوال ) مطلع کرد و از آنها خواست به همه سوالها پاسخ بدهند . با توجه به محدود بودن سوالهای انشایی ، نقش عامل شانس و تصادف احتما لاً بسیار مهم خواهد بود و ممکن است نمره فرد اصولا معرف میزان واقعی دانش او نباشد همچنین بسیار دشوار خواهد بود که بتوان دقت نمره گذاری سوالهای انشایی را بطور قابل ملاحظه ای افزایش داد . شیوه ای که می تواند درجه اعتبار نمره گذاری آزمونهای انشایی را افزایش دهد این است که الگویی از پاسخ ها تهیه شود . این الگو باید بتواند تفاوت پاسخ صحیح از پاسخ غلط را بطور روشن نشان دهد .

شیوه دیگر آن است که کل پاسخ آزمودنی به اجزای کوچک تقسیم شود و برای هر جزء یک نمره جداگانه در نظر گرفته شود .

مدافعان این گونه آزمونها ادعا می کنند که تهیه آزمونهای تشریحی از تهیه آزمونهای عینی آسانتر است ، نسبت به آزمونهای عینی موقعیت های واقعی تری را به آزمون شوندگان عرضه می کنند و توانایی پاسخ دهی یا یاد آوری آزمودنیها را به سوالها می سنجند نه توانایی انتخاب یا باز شناسی پاسخ ها را . همچنین این آزمونها به دانش آموز امکان حدس زدن نمی دهند و عمل وی نیز تنها تشخیص پاسخ درست نیست . این یک واقعیت است که پاسخ دادن به سوالهای انشایی بیش از آنکه نیاز به تشخیص و بازشناسی داشته باشد مستلزم یاد آوری و بخاطر آ وردن مطالب است .

اعتقاد بر این است که سوالهای انشایی فرایند های روانی سطوح عالی تر را می سنجند و یاد گیرنده باید برای پاسخ دادن به آن حمایت و تسلط واقعی داشته باشد . با این حال ، مساله عمده در آزمونهای تشریحی پر زحمت و ذهنی بودن ارزشیابی پاسخها است . هر معلمی که با مساله تصحیح اوراق اینگونه آزمونها حتی برای یک بار سرو کار داشته باشد پر زحمت بودن آن را تایید می کند .

آزمونهای تشریحی به دو دسته آزمون گسترده – پاسخ – و محدود پاسخ تقسیم می شوند . در آزمونهای تشریحی گسترده پاسخ ، آزمودنی تا حدود زیادی آزاد است تا هر طور که مایل باشد پاسخ خود را بپروراند و سازمان دهد و هیچ گونه محدودیتی بر ای آزمون شونده منظور نمی شود . بنابراین ، آزادی عمل بسیار زیاد است . آزمونهای تشریحی گسترده پاسخ برای سنجش هدفهای آموزش سطح بالا مانند تحلیل ، ترکیب و ارزشیابی ( بالا ترین طبقات حیطه شناسی ) مناسب ترین آزمونها هستند .

در آزمونهای تشریحی محدود پاسخ ، آزمون شونده در دادن پاسخ به سوالها آزادی کامل ندارند ، بلکه او ملزم است پاسخ خود را در چهار چوب شرایط خاص و مشخص محدود کند . این سوالها آزمون شونده را محدود به پاسخ دادن به یک موضوع خاص می کنند . بنابراین ، سوالهای آزمونهای محدود پاسخ برای اندازه گیری توانایی یادگیرندگان در سطوح پایین تر مانند فهمیدن ، کاربرد و تحلیل مناسب هستند اما برای سنجش توانایی ترکیب ( خلاقیت ) و ارزشیابی خیلی مناسب نیستند .

قواعد تهیه سوالهای تشریحی

برای اینکه فراگیران اندیشه های خود را بطور منطقی ، منسجم و سازمان یافته بیان کنند و در این کار از خود خلاقیت نشان دهند ، باید قواعد زیر را رعایت کرد :

1- در نوشتن سوالها باید جدول مشخصات را به دقت رسم کنند و سوالها بطور مستقیم به هدفهای آمو.زشی مربوط باشند .

2- سوالهای تشریحی را تنها به اندازه گیری هدفهایی محدود کنید که با سایر انواع آزمونها به خوبی قابل اندازه گیر ی نباشند . یعنی از سوالهای تشریحی یرای اندازه گیری هدفهایی مانند دانش ، استفاده نکنید ، بلکه پاسخ به این گونه سوالها را برای اندازه گیر ی طبقات سطح بالا مانند تحلیل ، ترکیب و ارزشیابی مورد استفاده قرار دهید .

3- سوالهای تشریحی را با کلمات روشن و واضح مانند ” تعریف کنید ” ” خلاصه کنید ” ” حل کنید ” ” طبقه بندی کنید ” بیان کنید و از کلی گویی و ابهام پرهیز نمایید .

4- از کاربرد کلمات ” چه کسی ” ” چه وقت ” یا ” کجا ” پرهیز کنید و به جای آنها از کلمات ” چرا ” ” چگونه ” و ” به چه دلیل ” استفاده نمایید .

5- حتی الا مکان از سوالهای تازه و موقعیتهای جدید استفاده کنید .

6- به آزمون شوندگان حق انتخاب چند سوال را از میان تعدادی سوال ندهید .

7- برای پاسخ دادن به سوالها ، زمان کافی در نظر بگیرید و زمان هر سوال رانیز بطور جداگانه مشخص کنید .

8- با نوشتن سوالهایی که به جواب کوتاه نیاز دارند ، تعداد آنها را افزایش دهید و از مشکل ضعف نمونه گیری آزمون شوندگان برسانید .

9- عواملی را که در ارزشیابی آزمونهای تشریحی دخالت خواهید داد از قبل تعیین کنید و آنها را به اطلاع آزمون شوندگان برسانید .

10 – سوالهای مربوط به موضوعات و عقاید بحث انگیز باید طوری طرح شوند که از آزمون شونده بخواهند تا شواهد لازم برای مستند کردن عقیده انتخابی رابیان کند ، نه این که از او بخواهند صرفا عقاید شخصی خود را شرح دهد .

11 – سوال باید به گونه ای نوشته شود که مستقیما به هدف مورد اندازه گیری مربوط شود .

12- سوالها باید مطالب مهمی را مد نظر قرار دهند .

13- صورت سوالهای انشایی باید بسیار واضح و مشخص باشد .

14 – سوالهای مربوط به سنجش حیطه ارزشیابی باید با توجه به موفقیتهای جدید و بدیع نوشته شوند .

15 – برای هر سوال و کل سوالها باید زمان جدگانه ای در نظر گرفته شود .

قواعد تصحیح پاسخ سوالهای تشریحی

یکی از دلایل عمده مخالفت برخی از صاحبنظران با کاربرد این آزمونها ناشی از بی ثباتی نمره گذاری این آزمونها است . از اینرو ، در آزمونهای تشریحی بخش اعظم اندازه گیری توانایی مورد نظر به شخصی که پاسخ های سوال را می خواند و به آنها نمره می دهد وابسته است . به همین منظور باید قواعد زیر در تصحیح این آزمونها رعایت شوند :

1- پاسخ های سوالها را تنها بر اساس هدفی که در سوال گنجانده شده است تصحیح کنید و از دخالت دادن نکات دستوری ، املایی و انشایی و یا خوش نویسی خود داری کنید .

2- با نوشتن یک پاسخ نمونه یا الگو برای هر سوال بعنوان کلید ، از دخالت عوامل نا مربوط جلوگیری کنید . این کلید در نمره گذاری کمک زیادی به مصحح می کند .

3- پاسخ را سوال به سوال تصحیح کنید نه ورقه به ورقه .این روش امکان مقایسه پاسخ ها و کار نمره گذاری را تسهیل می نماید .

4- هنگام تصحیح اوراق امتحانی از شناسایی نام آزمودنیها خودداری نمایید ، زیرا این امر باعث می شود نظر شخصی مصحح در آن دخالت نکند . برای این کار می توانید از رمزهای عددی استفاده نمایید یا سربرگ اوراق امتحانی را جدا کنید و آنها را شماره گذاری کنید .

5- در صورت امکان از یکی دو نفر از همکارانتان بخواهید تا سوالهایی را که شما تصحیح کرده اید مجدداً تصحیح کنند . در این صورت ، میانگین نمرات مصححان مختلف از نمرات هر یک از آنها دقیق تر خواهد بود .

6- تمام پاسخ های آزمون شوندگان به یک سوال در یک نشست و بدون وقفه زمانی تصحیح کنید .