مقاله خصوصی سازی و کاستی های سیستم مالی

مقاله خصوصی سازی و کاستی های سیستم مالی به بررسی تأثیر خصوصی سازی بر بهبود عملکرد اقتصادی و چالش‌ های مرتبط با آن در سیستم مالی می‌ پردازد. خصوصی سازی با هدف افزایش کارآیی از طریق واگذاری مالکیت دولتی به بخش خصوصی و تقویت نیروهای بازار صورت می‌گیرد. این مقاله با استناد به نظریات مختلف، به تشریح مفاهیم و اهداف خصوصی‌ سازی می‌پردازد و همچنین کاستی‌ های موجود در سیستم مالی را بررسی می‌کند.

از جمله این کاستی‌ ها می‌ توان به عدم شفافیت مقررات مالی، انحصار در بازار، کاهش سودآوری بخش تولیدی و مشکلات مرتبط با نقل و انتقال سهام در بورس اوراق بهادار اشاره کرد. مقاله همچنین تجربیات کشورهای مختلف در خصوصی‌ سازی و تاریخچه این روند در ایران را مرور می‌کند.

مفاهیم و تعاریف:

اندیشه اصلی در تفکر خصوصی‌ سازی این است که فضای رقابتی و نظام حاکم بر بازار، بنگاه‌ها و واحدهای خصوصی را مجبور می‌کند تا عملکرد کارآمدتری نسبت به بخش عمومی داشته باشند. «بیس لی» و «لیتل چایلد» خصوصی‌ سازی را به عنوان وسیله‌ای برای بهبود عملکرد فعالیت‌های اقتصادی از طریق افزایش نقش نیروهای بازار تعریف می‌کنند، به‌ویژه زمانی که حداقل ۵۰ درصد از سهام دولتی به بخش خصوصی واگذار شود. همچنین، «ولجانوسکی» خصوصی‌ سازی را به معنای انجام فعالیت‌های اقتصادی توسط بخش خصوصی یا انتقال مالکیت دارایی‌ها به این بخش می‌داند، در حالی که «بس» آن را نشانه‌ای از تعالی تفکر سرمایه‌داری و اعتماد به کارآیی بازار در مقابل بخش عمومی بیان می‌کند.

به طور کلی، خصوصی‌ سازی حرکتی در جهت سپردن تعیین اولویت‌ها به مکانیزم بازار است و از همین روست که عبارت «بازارگرایی» شاید جامع‌ترین تعریف از خصوصی‌ سازی باشد. از این دیدگاه، خصوصی‌ سازی نه فقط به معنای تغییر مالکیت، بلکه به این معنی است که تا چه حد عملیات یک بنگاه اقتصادی در قالب نظم نیروهای بازار انجام می‌شود. این تغییر نه تنها مالکیت بلکه مدیریت و عملیات اقتصادی را نیز شامل می‌شود و به تقویت نقش نیروهای بازار و کاهش دخالت دولت در اقتصاد منجر می‌شود.

در نهایت، خصوصی‌ سازی به عنوان راهکاری برای افزایش کارآیی اقتصادی و کاهش بار مالی دولت مطرح می‌شود. این فرآیند با واگذاری مالکیت و مدیریت دارایی‌ها به بخش خصوصی، سعی در افزایش رقابت، بهبود کیفیت خدمات و کاهش هزینه‌های دولتی دارد. در این چارچوب، خصوصی‌ سازی به عنوان یک ابزار اساسی برای دستیابی به اهداف اقتصادی در نظر گرفته می‌شود.

اهداف خصوصی سازی

خصوصی‌ سازی ابزاری برای دستیابی به اهداف مختلف در کشورهای با سیستم‌های اقتصادی متفاوت است. در کشورهای اروپای شرقی، خصوصی‌ سازی با هدف تغییر نظام از یک اقتصاد متمرکز و دستوری به یک اقتصاد آزاد انجام می‌شود و نیازمند تحولات گسترده حقوقی و سیاسی است. در کشورهای جهان سوم، خصوصی‌ سازی واکنشی به گسترش حوزه فعالیت‌های دولت و اقدامی برای ایجاد شتاب در فرآیند توسعه اقتصادی محسوب می‌شود.

به طور كلی مهمترین اهداف خصوصی سازی را می توان چنین برشمرد:

• كاهش اندازه (حوزه فعالیت) بخش دولتی
• افزایش كارآیی
• كاهش كسر بودجه و بدهیهای ملی
• تعدیل مقررات (مقررات زدایی)
• افزایش رقابت

فهرست مطالب

خصوصی سازی و کاستی های سیستم مالی
مفاهیم و تعاریف:
روشهای خصوصی سازی
شناسایی متغیرهای تحقیق

1. ثبات و تعادل کلان اقتصادی:
2. شفاف نبودن مقررات و سیاستهای دولتی در زمینه های مالیاتی، تجاری، ارزی
3. وجود بازار تقریباً انحصاری یا انحصاری چند جانبه یا رقابت ناقص در بازار کالا و خدمات:
4. پایین بودن سودآوری بخش تولیدی نسبت به فعالیتهای بازرگانی:
5. نقش کارکنان و اتحادیه های کارگری به دلیل افزایش بیکاری، کاهش دستمزدها و کاهش حضور اجتماعی است
6. کاهش نقش مقامهای دولتی در نتیجه کاهش حوزه اختیاراتشان:
7. ضعف قانونی مالیاتهای مستقیم:

الف- مالیات بر ارث
ب- مالیات نقل و انتقال سهام:
ج- مالیات سود شرکت و سهامداران:

۸- آشکار شدن ضعف و ناکارآیی مدیران قبلی پس از واگذاری شرکتهای دولتی:
۹- بانکها به جای اعطای تسهیلات به خریداران شرکتهای دولتی، خود به طور مستقیم اقدام به خرید این شرکتها می کنند:
۱۰- تامین کسری بودجه دولت توسط بانکها:
۱۱- پوشش زیانهای متوالی شرکتهای دولتی توسط بانکها:
۱۲- محدودیت ورود سرمایه گذاریهای خارجی به بازار سرمایه
۱۳- مشکلات نقل و انتقال به موقع و سریع سهام در بورس اوراق بهادار تهران:
۱۴- کارآ نبودن بورس اوراق بهادار تهران:

متناسب با حالات مختلف اطلاعات (از لحاظ زمانی)، فرضیه بازار کارآ در سه شکل به شرح زیر بیان شده است:
۱۵- استفاده نکردن از سهام بی نام و انواع دیگر اوراق بهادار (محدودیت ابزارهای بازار سرمایه):
۱۶- نبود بازار سازان، معامله گران و مشاوران در بورس اوراق بهادار تهران:
۱۷- نبود ساز و کارهای تامین اطمینان در بازار سرمایه:
۱۸- مشکلات مربوط به قیمت گذاری شرکتهای قابل واگذاری:
۱۹- عدم شفافیت اطلاعاتی سازمانها:
۲۰- مسائل مربوط به بازدهی و سودآوری شرکتها:
۲۱- عدم کارآیی مدیریتی ناشی از سیستم غیر شایسته مداری:
۲۲- برخوردار نبودن از ساختار سازمانی مناسب شرکتهای مشمول خصوصی‌ سازی:
۲۳- کاهش نقش مدیران شرکتهای دولتی پس از اجرای خصوصی سازی:

تجارب خصوصی سازی در کشورهای جهان
انگلستان:
مالزی:
سنگاپور:
آلمان شرقی:
تاریخچه خصوصی سازی در ایران
خلاصه پژوهش
منابع