مقاله بازار و تحولات آن در عهد صفویه

مقاله بازار و تحولات آن در عهد صفویه

مقدمه :
برای‌ اندیشیدن درباره نهادهای اجتماعی و به طور کلی‌تر درباره انسان، به دست دهد که در مورد مسائل متفاوتی چون زندگی شغلی افراد، دسترسی به خدمات عمومی و حتی فعالیت‌های خصوصی هم می‌توان از مفاهیمی چون رقابت، سرمایه‌گذاری، بازار امروزه دچار دگرگونی‌های اساسی شده است و این دگرگونی‌ها موجب گردیده که منطق بازار چنان شیوه گسترده‌ای فایده‌مندی و انتخاب بهره جست. بازار تنها محل دادوستد و خرید و فروش نیست. تحول بازار؛ یعنی تحول در روابط اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جامعه‌ای است. بازار شرح وظایف بخش‌های خصوصی و دولتی را تعریف می‌کند. به قول «اسلیتروتونکیس»، (ایده بازار از حد مدل‌های مربوط به هماهنگ سازی امور اقتصادی فراتر می‌رود و با اصول گسترده‌تری در باب تنظیم اجتماعی و کنش اجتماعی ارتباط بیدا می کند) این تحقیق در دو بخش تنظیم شده است که در بخش اول آن درباره ی واژه ی بازار واشکال وگونه های کارکرد بازار در طول تاریخ توضیحاتی داده شده ودر بخش دوم به تحولات بازار در طول تاریخ اشاراتی شده است.

واژه بازار
واژه ی بازاریک واژه ی فارسی است که ریشه ی آن درزبان پهلوی بهاچاراست . وبه مرکزتجاری هرشهریا شهرستان اطلاق میشود که ازآن برای خرید و فروش و یا مبادله ی پایاپای کالا استفاده میشود.نظریه ها و پیشنهادهای دیگر درباره پیشینه این واژه ، مانند نسبت آن با § aris § abic فارسی باستان (کتیبه بیستون ، س ۶۴)، نظر دارمِسْتِتِر (ج ۲، ص ۱۲۹-۱۳۱) و دیگران که بارتولومه ، هُرن و هوبشمان آن را نپذیرفته اند و آبایف (ش ۱، ص ۳-۷) آن را مردود شناخته است ؛ و نیز با واژه «با» به معنی آش و خوراک پخته ، و نیز با فعل «باز آوردن » بکلی بی پایه است . این واژه ایرانی ، از راه بازرگانی ، از یک سو به عربی ، ترکی عثمانی ، و زبانهای اروپایی ، و از سوی دیگر به زبان سرزمینهای هند و سیلان راه یافته است ( بریتانیکا، ذیل “bazzar” ). گفته اند که اشتهار جهانی بازارهای قسطنطنیه (استانبول ) در اشاعه این واژه میان زبانهای اروپایی سهمی داشته است (رجوع کنید به بلوخ و وارتبورک ، ذیل “bazar” ). این واژه در عربی به صورت بازار؛ در ترکی به صورتهای بازار/ پازار؛ در فرانسه bazar و چند گونه دیگر؛ در اسپانیایی و پرتغالی bazar ؛ در ایتالیایی bazzar (مایرلوپکه ، ذیل همین واژه )؛ در انگلیسی از طریق ایتالیایی bazaar و چندین گونه دیگر؛ در زبان آلمانی basar ؛ در زبان روسی bazar ؛ در زبانهای صربی و مجاری از ۴۴۷/۱۰۵۵ vؤsؤr, pؤzؤr ( r ¦ ىa ¦ va رجوع کنید به سکوک )؛ در هندی r ¦ za ¦ ba و در لحن عامیانه آن بَزار/ بَژار r ¦ a § r/baz ¦ baza ( > فرهنگ اردو، هندی و انگلیسی < )؛ ترنر، ( > فرهنگ نپالی – انگلیسی < )؛ در زبان مالایایی pazar ( بریتانیکا، همانجا) دیده می شود.    در ترکیه از روزگار عثمانیان به بازار سرپوشیده اصلی و بزرگ ، چارشی i í µar یا چارشو گفته می شود که برگرفته از چارسو/ چهارسو/ چهارسوق فارسی دری و چهار سوگ g ¦ r-so ¦ aha § c فارسی میانه است ، مانند علی پاشا چارشی سی در ادرنه ، قَطرانچیلر چارشی سی در شهر قیصری ، و اوزون چارشی سی در استانبول . در علت این نامگذاری گفته اند که چون در امتداد هر یک از چهار در بزرگ بنای بدستان عتیق (اَسکی بدستان ، که در مرکز مجموعه بازار استانبول واقع است ) بازاری سرپوشیده پدید آمده ، این اصطلاح ابتدا برای دکانهای چهارسوی این بدستان به کار رفته و سپس به معنی بازار سرپوشیده تعمیم یافته است ؛ چنانکه در وقفنامه سلطان محمد فاتح به جای i í µar ترکیب عربی الجوانب الاربعه آمده است ( د.ا. ترک ، ذیل «چارشی سی »). الفاظ بازار و پازار امروزه در ترکیه بیشتر به بازارهای سیّار و بازارهای روزهای تعطیل (معمولاً یکشنبه بازار) و به خود روزیکشنبه نیز اطلاق می شود؛ با این حال ، در نام بعضی از بازارهای این کشور برجای مانده است ، مانند بیت پازاری (بازار کهنه فروشان ) و سلطان پازاری .

شهر وبازار در دوره اسلامی
اجتماعی بازار، پیش از هر چیز، باید در زمینه اصلی آن یعنی شهر صورت گیرد. زمینه تحقیق برای بازاراسلامی ، شهرهای منطقه تاریخی و مرکزی جهان اسلام ، یعنی شهرهای خاورمیانه است . محققان بیگانه ،اسلام را بیشترآیینی خاصِ شهرنشینان دانسته و برخی ازآنان دراین معنی چندان تأکید و مبالغه کرده اند که گویی مسلمانان جز در شهر نمی توانند زندگی واقعاً مذهبی داشته باشند (از جمله رجوع کنید به و. مارسه ، ص ۸۶ به بعد؛ ژ. مارسه (از جمله مارسه ، ص ۵۱۷-۵۳۳؛ ویرت ، ۱۹۸۲، ص ۱۹۴). آن دسته از خاورشناسان که در جستجوی ویژگیهای شهرهای دوره اسلامی و ارائه صورت نوعی و نمادی برای آنها، به مقایسه این شهرها با دیگر تمدنهای پیش از اسلام یا معاصر ظهور آن پرداخته اند، خصوصیات مشترکی میان آنها یافته اند که شخصیّت ، هویّت ، و وحدت این شهرها را نشان می دهد. در این تحقیق ، برای جغرافیدانان ، شهرسازان ، و معماران بیشتر جنبه های صوری و مدنی مانند طرح شهر، سازماندهی فضا و عناصر اصلی آن مثل ارگ ، مسجد جامع ، بازار به عنوان مرکز اقتصادی ، هسته محلات مسکونی ، بخشبندی این محلات برحسب نژاد و مذهب و زبان و عوامل دیگر، کویهای بن بست ، خانه های درونگرا به صورت محوطه بسته و مشرف به حیاط میانی ، مطرح و حایز اهمیت بوده است جامعه شناسان و اقتصاددانان بیشتر به بنیادهای اسلامی جامعه شهری مانند خصوصیات اجتماعی و قضایی اسلام ، سیطره اقتصادی شهر بر حومه آن ، نحوه بهره برداری خاص اسلامی از سرمایه و زمین (مضاربه ، مزارعه ، مساقات )، اهمیت بسیارِ نهاد وقف در اقتصاد و معماری و آبادانی شهر و جز اینها توجه داشته اند. اما از این میان برخی از جغرافیدانان که بر جنبه های مادّی تمدن ، کاوشهای باستانشناسی ، و پژوهشهای صرفاً تجربی و عینی تکیه دارند، آن جنبه های صوری را وجه تمایز و رکن اساسی شهر در دوره اسلامی نمی دانند و معتقدند که کاوشهای انجام گرفته نشان داده است که خصوصیاتی مانند کویهای بن بست و خانه های درونگرا با حیاط میانی ، خاص تمدن دوره اسلامی نیست و از روزگاران کهن در شهرهای باستانی مشرق زمین وجود داشته است . ارگ و دیوار و بارو و پرستشگاه نیز وجه مشترک همه شهرهای قدیم است . امّا

فهرست مطالب
بخش اول: مباحث مقدماتی درباره بازار
واژه بازار ۱
شهر و بازار های اسلامی از نظر معماری سنتی ۳
گونه های کارکرد بازار ۱۳
بخش دوم: تحولات بازار در عهد صفوی
اقتصاد و تجارت در عهد صفویه ۱۴
تحارت به دیگر کشورها و تبایع آن ۱۴
ابریشم به عنوان مهم ترین نقدینگی برای دولت صفوی ۱۵
دلایل شکوفایی بازار و وضعیت تجارت در اواخر عهد صفویان ۱۵
تجارت در زمان شاه عباس اول ۱۶
علت اتحاد میان علما و گروه های مذهبی با گروه های اصناف و بازار ۱۶
بررسی بازار قبل از ورود بازرگانان خارجی و تجدید دادوسند با تکیه بر امنیت ایجاد شهر در زمان شاه عباس دوم ۱۶
علت عدم رشد اقتصادی و زراعت عی رغم رشد تجارت و دادوستد ۱۷
نتیجه گیری ۱۸
منابع ۱۹


منابع
۱- بازارها در شهرهای ایران محمد یوسف کیانی
۲- نصف جهان فی تصریف الاصفهان منوچهر ستوده
۳- تاریخچه بازار فروغ ادیب فروغ ادیب صابری


فرمت فایل دانلود فرمت فایل: WORD

تعداد صفحات تعداد صفحات: 21

پس از ثبت دکمه خرید و تکمیل فرم خرید به درگاه بانکی متصل خواهید شد که پس از پرداخت موفق بانکی و بازگشت به همین صفحه می توانید فایل مورد نظر خورد را دانلود کنید. در ضمن لینک فایل خریداری شده به ایمیل شما نیز ارسال خواهد شد. لینک دانلود فایل به مدت 48 ساعت فعال خواهد بود.


مطالب مرتبط