مقاله بررسی مجازات های تبعی و کیفری و تأثیر بازدارندگی آن

این مقاله به بررسی انواع مجازات‌ها در نظام حقوقی ایران، با تمرکز بر مجازات‌های تبعی و کیفری و نقش آنها در بازدارندگی از جرم می‌پردازد.
در این مقاله، ابتدا به مفاهیم مجازات، مجازات‌های تبعی و کیفری، و نظریه بازدارندگی مجازات پرداخته می‌شود. سپس، به بررسی قوانین مربوط به مجازات‌های تبعی و کیفری در ایران و همچنین آثار و نتایج این مجازات‌ها بر مجرمان و جامعه از جمله بازدارندگی از جرم می‌پردازد.

چکیده
مجازات‌ها در یک دسته‌بندی کلی به سه دسته «اصلی»، «تکمیلی» و «تبعی» تقسیم می‌شوند. مجازات اصلی به مجازاتی گفته می‌شود که در قوانین، جزایی برای آن مجازات پیش‌بینی می‌شود. و مجازات‌های تکمیلی و تبعی مجازات‌هایی می‌باشند که قانونگذار علاوه بر مجازات اصلی جهت تنبیه و اصلاح مرتکب جرم بر وی مقرر نموده است.

این دو مجازات از منظر ماهیت تا حدودی مشابه هستند این مجازات‌ها که با مزایای اجتماعی و سیاسی افراد و نیز حقوق و آزادی‌های مشروع‌ و ‌قانونی شهروندان سروکار دارند و در واقع به محروم نمودن مجرمین‌از‌این‌حقوق می‌پردازند.

و باید گفت که جستجوی راهکارهای حل معمای بزهکاری و یافتن طرق پیشگیری از جرم، همواره مدّنظر اندیشمندان و جرم‏شناسان بوده است،ازاین‏رو پیوسته کوشش شده،تا با تمسّک به‏ ابزارهایی چند از رخداد جرایم ممانعت به عمل آید و در این رهگذر اعمال مجازات به منظور ارعاب مجرمان بالقوّه و بالفعل و آموختن درس عبرت به آنان،یکی از این اهرم‏هاست، اهرمی‏ که از طریق نمایش اعمال ضمانت اجراهای کیفری بر مرتکبان،خواهان پیکار با انگیزه‏های‏ مجرمانه است.

در تحقیق پیش‏رو ابتدائاً به معرّفی کوتاه انواع مجازاتها بعد به تفسیر مجازات تبعی و در نهایت به نظریّه‏ی‏ بازدارندگی کیفر می پردازیم. و سپس به بررسی چگونگی تولّد گوهر گرانبهای پیشگیری از جرم‏ از بطن کیفرها و معرّفی اسباب ضروری آن اقدام خواهیم کرد.

واژگان کلیدی: مجازات،اصلی،تبعی،تکمیلی،بازدارندگی،پیشگیری،تکرار جرم،حتمّیت،قطعیّت

مقدمه
در هر کشوری پاره‌ای رفتارها به عنوان جرم قلمداد می‌شوند که اولین و ابتدایی‌ترین عکس‌العمل در برابر این رفتارهای مجرمانه، اجرای مجازات است. مجازات‌ها ویژگی‌ها و خصوصیاتی دارند که در نهایت می‌تواند نظم را به جامعه باز گرداند هرچند ممکن است این اعاده نظم نتواند زیان‌‌های ناشی از جرم را به طور کلی برآورده کند اما تا حدودی زیادی می‌تواند زمینه‌های حمایت از جامعه و بزه دیده را فراهم کند.باید دقت داشت که در گذشته اگر کسی مرتکب جرمی می‌شد کلیه نزدیکان و خاندان آن فرد در معرض انتقام خانواده مجنی علیه بودند. ولی پس از سالها بر مجازات‌ها اصولی حاکم شد که رعایت این اصول می‌تواند زمینه‌ی اجرای یک محاکمه عادلانه و قانونمند را فراهم کند.

غالب مجازات‌ها از ویژگی‌های ارعابی و رسواکنندگی برخوردار است. گاه سود حاصله از بزه‌کاری فراتر از میزان مجازات اصلی است و لذا لازم است در کنار این نوع مجازات، مجازات دیگری مقرر شود تا عواید حاصل از جرم را کاهش دهد؛ به نحوی که اعمال مجرمانه مقرون به صرفه نباشند.در همین راستا مجازات‌های تکمیلی و مجازات‌های تبعی به عنوان راهکار مکمّل در جهت کاهش جرایم و اصلاح مجرمین در کنار مجازات‌های اصلی به وجود آمدند.

این مجازات‌ها گاهی براساس صوابدید قاضی به مجازات اصلی برخی از مجرمین اضافه شده و به تکمیل کیفر اصلی می‌پردازند و گاهی بدون اینکه قاضی دخالتی داشته باشد، مجرم مجبور است بعد از تحمل مجازات اصلی مجدداً مجازاتی از نوع محرومیت از حقوق اجتماعی تحمل نماید که در واقع مجازات تبعی جرمش قلمداد می‌شود.بنابراین موضوع هر دو مجازات تکمیلی و تبعی محرومیت از برخی حقوق اجتماعی است با این تفاوت که مجازات تکمیلی با اختیار دادگاه اعمال می‌شود ولی مجازات تبعی به صورت قهری در صورت محکومیت به یک سری مجازات به مورد اجرا در می‌آید.

فهرست مطالب
چکیده 1
مقدمه 2
فصل اوّل(بررسی کلی انواع مجازات‌ها در حقوق کیفری ایران) 3
1-1.مقدمه 4
1-2.مفهوم مجازات 4
1-3.ویژگی مجازات‌ها 4
1-3-1.تحقیر آمیز بودن 4
1-3-2.عذاب آور بودن (آزار دهی و آسیب رسانی) 4
1-3-3.مشخص بودن 4
1-3-4.قابلیت جبران خسارت ناشی از جرم 5
1-3-5.قطعی بودن 5
1-4.اهداف مجازات‌ها 5
1-4-1.ارعاب و بازدارندگی و اصلاح بزهکار 5
1-4-2.ارعاب و بازدارندگی سایرین 5
1-4-3.حمایت از جامعه 6
1-5.اصول حاکم بر مجازات‌ها 6
1-5-1.اصل قانونی بودن مجازات‌ها 6
1-5-2.اصل قضامندی مجازات‌ها 7
1-5-3.اصل تساوی مجازات‌ها 7
1-5-4.اصل شخصی بودن مجازات‌ها 8
1-5-5.اصل فردی بودن مجازات‌ها 8
1-6.انواع مجازات‌ها 9
1-6-1.مجازات‌های اصلی 9
1-6-2.مجازات‌های تکمیلی یا تتمیمی 11
1-6-3.مجازات‌های تبعی 11
فصل دوم(بررسی مجازات‌های تبعی در قانون مجازات اسلامی) 12
2-1.مقدمه 13
2-2.مجازات های تبعی 13
2-3.مجازات‌های‌ تبعی در قانون مجازات‌ عمومی‌ سال ۱۳۵۲ 14
2-4.مجازات‌های تبعی در قوانین جزایی بعد از انقلاب اسلامی 15
فصل سوم(بازدارندگی و نقش آن در پیشگیری از جرم) 22
3-1.مقدّمه 23
3-2.بازدارندگی 23
3-2-1. مفهوم بازدارندگی 23
3-2-2.ماهیّت نظریّه بازدارندگی مجازات 25
3-3.پیشگیری از جرم 28
3-3-1.مفهوم پیشگیری 28
3-3-2.پیشگیری کیفری،ابزارها و روش‏ها 30
نتیجه‏گیری 41
منابع و ماخذ 43