مقاله درباره ضرورت اخلاق اسلامی

در این تحقیق به طور مفصل به بررسی ضرورت علم اخلاق و پرداختن به آن پرداخته خواهد شد.

مقدمه
علم اخلاق عبارت است از فنی که پیرامون ملکات انسانی بحث می کند، ملکاتی که مربوط به قوای نباتی و حیوانی و انسانی اوست، به این غرض بحث میکند که فضائل آنها را از رذائلش جدا سازد و معلوم کند کدام یک از ملکات نفسانی انسان خوب و فضیلت و مایه کمال اوست، وکدامیک بد و رذیله و مایه نقص اوست، تا آدمی بعد از شناسائی آنها خود را با فضائل بیاراید، و از رذائل دور کند و در نتیجه اعمال نیکی که مقتضای فضائل درونی است، انجام دهد تا در اجتماع انسانی ستایش عموم و ثنای جمیل جامعه را بخود جلب نموده، سعادت علمی و عملی خود را به کمال برساند

ضرورت اخلاق
انسان دارای دو بعد است:
1- بعد پنهان كه به آن باطن، جان، روح و روان گفته می‌شود.
2- بعد ظاهر كه از آن با عنواینی مانند جسم، بدن، جسد و تن نام می‌برند.

هر یك از این دو بعد ملایمات وناملایمات، لذات و آلام و بعبارت دیگر درد و دوای مخصوص به خود را دارند؛ و بالطبع برای مداوای هر یك باید به علم مخصوص خودش مراجعه كرد؛ شرح بیماریها و امراض جسم را علم پزشكی بیان می‌كند.

درد و رنج روح نیز رذایل اخلاقی است و بهبودی آن بازگشت به فضایل اخلاقی است كه باعث سعادت و كمال است و آدمی را به مصاحبت با خداشناسان و مقربان درگاه الهی می‌رساند، و علمی كه عهده دار بیان این رذایل و نشان دادن راه درمان آنهاست «علم اخلاق» نامیده می‌شود.

فضایل اخلاق سرمایه نجات و رستگاری انسان و رساننده او به سعادت جاوید است، و رذایل اخلاق مایه بدبختی و شقاوت همیشگی وی است. پس پاك ساختن نفس از رزایل و آراستن آن به فضایل از مهمترین واجبات است، و بدون آن دست یافتن به زندگانی حقیقی محال است.

پس بر هر خردمندی واجب است كه در اكتساب فضایل اخلاقی (حد وسط و اعتدال خویها و صفات) كوشا باشد و از رذایل (افراط و تفریط) اجتناب نماید، زیرا اگر در این راه كوتاهی كند، هلاكت و شقاوت ابدی گریبانگیرش خواهد شد.

«ومن كان فی هذه اعمی فهو فی الآخرة اعمی و اضل سبیلا»

آدمی تا از صفات و اخلاق رذیله پاك نشود به صفات و اخلاق فاضله آراسته نخواهد شد و نفس، آماده درك فیوضات و بهره های قدسی نخواهد گشت، چنانكه آینه تا زنگار ا چهره‌اش زدوده نشود استعداد پذیرش صورتها و نقشها را نخواهد داشت، به همین گونه تا نفس انسان از صفات ناپسند و زشت مانند تكبر و حسد و ریا و حب مقام و شهرت و بدخواهی نسبت به نزدیكان و همكاران، پاك و صافی نگردد مواظبت برعبادات و طاعات ظاهری سودی نخواهد بخشید، و در آرایش ظاهر در حال فرو گذاشتن باطن چه فایده‌ای هست؟!!! اخلاق نكوهیده و زشت، قلب آدمی را رستنگاه و كشتزار گناهان می‌سازد و هر كه قلب خود را از آنها پاك نگرداند طاعات ظاهری سودمند و مایه كمال نخواهد بود.

«اللهم ارزقنا توفیق الطاعة و بعد المعصیة و صدق النیة و عرفان الحرمة»

فهرست مطالب
مقدمه
ضرورت اخلاق
اخلاق اسلامى؛ هستى و چیستى
1. علم اخلاق در دنیاى اسلام
2. موضوع علم اخلاق
3. مبادى معرفت شناختى
4. مبادى هستى شناسى
5. مبادى انسان شناختى
6. فرا اخلاق
7. ارتباط علم اخلاق با سایر علوم
8. علم اخلاق در رده بندى علوم
9. فلسفه اخلاق
10. هدف علم اخلاق
11. دانش هاى هم عرض یا بدیل علم اخلاق
12. بدیل هاى مدرن علم اخلاق
نقش اخلاق در گرایش به لذات برتر
انسان، لذت و رنج
اقسام لذت
لذت فعلی و لذت انفعالی
رابطه فعل و انفعال با وجود
لذت فعلی اخلاقی
لذت امساک
اشتباه در مصداق لذت و درد
ریاست یا اسارت روح
پیروزی روح یا بدن؟
فرجام ایستادگی در برابر دین
شرط ریاست
معیار تشخیص خیر
عقل، شاگرد وحی
مخلص و مخلص