مقاله نظام استقرار در خوزستان به بررسی قواعد متفاوت استقرار روستاها در مناطق کوهستانی و جلگه‌ای این استان می پردازد. جلگه خوزستان به دلیل همواری سطح، رودخانه‌های پرآب و زمینهای حاصلخیز، شرایط مناسبی برای استقرار روستاها فراهم کرده است. در مقابل، مناطق کوهستانی با قله‌های برفگیر و جنگلهای بلوط، بافت روستاهای متفاوتی دارند. شکل بافت روستاها نیز بر اساس نزدیکی به رودخانه، دشت یا ارتفاعات متفاوت است. عواملی مانند جاده‌ها، زمینهای کشاورزی و منابع آب نیز بر شکل‌گیری و گسترش این روستاها تأثیرگذارند. روستاهای جدیدتر نیز با الگوبرداری از شهرها و شبکه‌های شطرنجی، شکل مدرن تری یافته‌اند.
نظام استقرار در خوزستان
در استان خوزستان در دو منطقة کوهستان و جلگه قواعد متفاوتی نظام استقرار روستا را تبیین می کنند. همواری سطح جلگه ،عبور رودخانه های پر آبی که بیشه های اطراف آن حتی در گرمترین ماههای سال که در ین منطقه بسیار طولانی است ، همیشه سبز و خرمند ، مراتع زمستانی وسیع و زمینهای حاصلخیز فراوان ،هورها و نیز ارهای آنها ،شوره زارها و شنهای روان که با طوفانها جابجا می شوند از مشخصات این دشت گرمسیری است . کوههای همجوار جلگه که چون دیواری بلند آنرا محدود ساخته منطقه ای ایجاد کرده اند که بلندترین نقاط آن قله های برفگیر است.
با کاهش ارتفاع جنگلهای وسیع بلوط و مراتعی که در نیمة سرد سال سرسبزند رخ می نمایند. در اینجا دشت های کوچک مرتفع که هوای معتدلی دارند در میان رشته کوههائی هم جهت قرار گرفته اند و بعضا با گذرگاههای صعب العبور بهم متصل می شوند ( ش – 161) . این عوامل بوده که در انتخاب مکانی برای سکونت ، برای تمدنهای باستانی که هزاران سال پیش درین منطقه سر برداشتند و آثارشان در همه نقاط استان مشهود است ملاک و معیار قرار گرفته اند. همینها همراه با عوامل دیگری چون کشف نفت با پیامد ایجاد ور شد شهرها و احداث جاده ها برای کوچ نشینانی که در اطراف سدة اخیر ساکن شده اند نیز مطرح بوده است.
شکل بافت
شکل بافت روستاهای استان را از نظر پیچیدگی یا سادگی می توان به دو گروه تقسیم کرد. برخی در اثر طولانی بودن سکونت در آنها ترکیبی کاملتر دارند و پاره ای بدلیل کم سابقه بودن و یا تغییر مداوم دارای ترکیب ساده و ابتدائی تری هستند. گذشته از این گروه بندی ، چون بافت هر ده پاسخی به نیازهای ساکنین آن است و ضرورتاً در عکس العمل نسبت به عوامل طبیعی شکل یافته است ، می توان بافت روستاهای استان را از نظر شکل ظاهری ، تراکم و نوع استقرار نسبت به ویژگیهای طبیعی در گونه های معینی جای داد.
فرمت فایل: WORD
تعداد صفحات: 24
مطالب مرتبط