در این تحقیق به معرفی تاریخچه و بخش های مختلف کاخ سعد آباد تهران پرداخته می شود. این تحقیق به دانشجویان رشته های گردشگری ، جهانگردی ، جغرافیا ، معماری ، هنر و دیگر رشته های مرتبط پیشنهاد می گردد.
مقدمه
سعدآباد، ییلاق شاهان سلسله قاجار بوده و بعد از کودتای رضاخان وسعت یافته است. کاخهای عصر احمد‌شاه قاجار، رضاخان و محمد‌رضا پهلوی با اثاثیه وارداتی آنها، امروزه به صورت موزه‌ای عبرت‌انگیز تحت نام «مجموعه تاریخی فرهنگی سعدآباد» در معرض دید و قضاوت عموم قرار دارد.
مجموعه تاریخی فرهنگی سعدآباد در پهنه کوهپایه‌های توچال و دره دربند و در یکی از شمالی‌ترین نقاط تهران با مساحتی حدود 300 هکتار قرار گرفته است.
سعدآباد از شمال با کوه‌های البرز، از شرق با گلابدره، از مغرب با ولنجک و از جنوب با تجریش همسایگی دارد. این منطقه در دوره قا جار محل استقرار و سکونت تابستانی و ییلاق شاهان این سلسله بوده و پس از کودتای رضاخان (سوم اسفند 1299) در وسعتی تازه و الحاق باغ‌های مختلف به اقامتگاه تابستانی پهلوی اول اختصاص یافت و کاخ وکوشک‌هایی به مناسبت گوناگون در جای جای این پهنه برتافته از درختان کهن و سپیدار و سرو، به فاصله‌ای از بازمانده بناهای قاجار سربرآوردند.
در دوره پهلوی، 18 کاخ کوچک و بزرگ در سعدآباد ساخته شد که هر یک هنر و ذوق معماری ایرانی را به نمایش می‌گذارند. تمامی این مجموعه پس از انقلاب اسلامی تبدیل به موزه شده است. برخی از عمارت‌‌ها به شکل کاخ موزه، همان طور که بوده مانند کاخ ملت (سفید) و کاخ سبز (شهوند) به نمایش گذاشته شدند و برخی با توجه به ویژگی بنا، تبدیل به موزه شدند.
موزه‌‌های فعال در این مجموعه عبارتند از: موزه پژوهشی مردم‌شناسی، موزه مینیاتور آبکار، موزه هنرهای زیبا، کاخ موزه ملت، کاخ موزه سبز، موزه نظامی، موزه بهزاد، موزه ملی آب، موزه خط و کتابت میرعماد، موزه فرشچیان و موزه هنر ملل.
کالسکه خانه رضاشاهی از جمله قدیمی‌ترین بناهای ساخته شده در مجموعه سعدآباد می‌باشد که در قسمت شمالی مجموعه به عنوان ورودی و مدخلی به فضای باز مقابل کاخ احمد‌شاهی و کاخ سبز می‌باشد.
این بنا شامل چهار اتاق و یک ورودی مرتفع و مزین به دو ستونچه آجری در دو طرف آن و تزیینات لمبه کوبی زیر سقف ورودی و هم چنین آجرکاریهای زیبا در سراسر نمای ساختمان می‌باشد. از این ساختمان در زمان رضاخان تا مدتها به عنوان کالسکه خانه کاخ شاهی استفاده می‌شد. اما پس از جایگزین شدن ماشین، بدون استفاده و متروک باقی ماند.
شایان ذکر است که این بنای قدیمی در سال 1381 در دست عملیات مرمتی و استحکام بخشی و همچنین طراحی محوطه بیرونی و درونی قرار گرفت و در ابتدای سال 1382 به عنوان موزه ایرانگردی و جهانگردی برادران امیدوار تغییر کاربری یافت و در روز جهانی جهانگردی (5 مهر 1382) افتتاح گردید.
کاخ احمد شاهی بر روی تپه علی‌خان واقع در بخش «ترش محله» منطقه ییلاقی دربند ساخته شده است. این کاخ از جمله اقامتگاههای احمد شاه آخرین پادشاه سلسه قاجار بود.
رضاخان پس از به قدرت رسیدن از هیچکدام از کاخهای خاندان قاجار استفاده نکرد بلکه برای اقامت در تهران کاخ مرمر و برای اقامتگاه ییلاقی این بخش در بند را بر می‌گزیند. کاخ احمد‌شاهی دارای دو ایوان است که از یک طرف دید به کوه و از طرف دیگر دید به شهر را دارا است و از این لحاظ با بناهای هم عصرش که یک ایوان دارد متفاوت است. این ساختمان از جمله زیباترین ساختمان‌های موجود و از لحاظ معماری نیز در این مجموعه منحصر به فرد می‌باشد. در حال حاضر این بنا تحت نظر مجموعه سعدآباد نمی‌باشد.
ویژگی‌های جغرافیایی
مجموعه سعدآباد، در مساحتی حدود ۳۰۰ هکتار واقع شده‌است. این مجموعه دارای حدود ۱۸۰ هکتار جنگل طبیعی، چشمه سارها، قنات ها، باغستان‌ها، گلخانه‌ها و خیابان‌های پوشیده از درخت و گل است. رودخانه جعفر آباد، از وسط محوطه کاخ می‌گذرد. این مجموعه، از شمال با کوه‌های البرز، از مشرق با گلابدره، از مغرب با ولنجک و از جنوب با تجریش همسایگی دارد.
از باغ‌هایی که اراضی آنها به اراضی مجموعه سعدآباد اضافه شد، می‌توان به باغ آقا محمدجواد گنجه‌ای، که قسمتی از روستای جعفرآباد بود و باغ امام جمعه وقت جعفرآباد، و باغ‌های سپهبد امان‌الله میرزای مستوفی‌الممالک (سالار جنگ)، شکرالله قوام‌الدوله، همدم‌السلطنه (خواهر مستوفی) و محمود بدر اشاره کرد. خانه‌های جنوبی مجموعه، که مربوط به دوره قاجار بود و در دوران پهلوی اول به عنوان سربازخانه کاخ سعدآباد، مورد استفاده قرار می‌گرفت، از نصیرالدوله خریداری گردید.
در دوران پهلوی اول، سراسر باغ سعدآباد از رودخانه دربند، که توسط رضا شاه خریداری شده بود، مشروب می‌شد.ولی در دوران پهلوی دوم، به دلیل بخشیدن دوازده ساعت از آب رودخانه به رعایا، و کافی نبودن این میزان آب رودخانه، برای آبیاری سراسر مجموعه، از دوازده رشته قنات قدیمی و جدیدالاحداث استفاده گردید.
مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد در ارتفاع ۱۶۵۰ تا ۱۸۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد.
فهرست مطالب
مقدمه
ویژگی‌های جغرافیایی
تاریخچه
کاخ بهمن
کاخ احمد شاهی
کاخ اختصاصی
کاخ ملکه مادر
قصر سنگی، کاخ شهوند، کاخ رضا شاه پهلوی
کاخ ملت، کاخ شاه پهلوی
دفتر رئیس تشریفات کاخ، دفتر مسئول حفاظت ارتش
کاخ کرباس، کاخ ولیعهدی
موزه برادران امیدوار (کالسکه‌خانه قجری)
موزه چهره‌های ماندگار (کاخ ملکه توران امیرسلیمانی، همسر رضا شاه پهلوی)
موزه خط و کتابت میرعماد (کاخ فرحناز و علی‌رضا)
موزه ظروف سلطنتی (موزه ظروف، کاخ اشرف پهلوی)
موزه مردم‌شناسی (کاخ شمس پهلوی)
موزه مینیاتور استاد آبکار (کاخ لیلا پهلوی)
موزه مینیاتور استاد فرشچیان (کاخ ملکه عصمت دولتشاهی، همسر رضا شاه پهلوی)
موزه نظامی (کاخ شهرام)
موزه نگارستان (کاخ فرح پهلوی)
موزه هنرهای زیبا (کاخ سیاه، دفتر وزیر دربار شاهنشاهی)
موزه هنر ملل (گلخانه کاخ سفید، موزه هنر اختصاصی فرح پهلوی)
فرمت فایل: WORD
تعداد صفحات: 18
مطالب مرتبط