بررسی رابطه تک فرزندی با اختلالات رفتاری

این مقاله به بررسی رابطه بین تک فرزندی و اختلالات رفتاری پرداخته است. با استفاده از پرسشنامه راتر که توسط معلمان در مدارس ابتدایی کرج تکمیل شده است، رفتارهای 30 کودک تک فرزند و 30 کودک غیرتک فرزند مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج نشان داد که بین تک فرزندی و اختلالات رفتاری رابطه معناداری وجود دارد. همچنین مقاله به تشریح کامل اختلالات رفتاری و انواع آن پرداخته و اهمیت محیط مدرسه در پیشگیری و کاهش این اختلالات را مورد بحث قرار داده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که کودکان تک فرزند بیشتر در معرض اختلالات رفتاری هستند.

چکیده

این تحقیق به منظور بررسی رابطه تک فرزندی با اختلالات رفتاری انجام گردید.پس از تشریح کامل اختلالات رفتاری و ذکر انواع آن، پرسشنامة راتر روی 30 کودک تک فرزند و 30 کودک غیرتک فرزند پاسخ داده شده است.این پرسشنامه، مخصوص معلمان بوده و در چند مدرسة ابتدائی کرج به طور تصادفی توزیع شده است.معلمان برحسب آشنایی خود با انش آموزان تک فرزند و غیر تک فرزند پرسشنامه ها را تکمیل نموده اند.

آزمودنیهای دانش آموز در این کار پژوهش بین 7 تا 12 سال سن داشته اند.در آخر پس از پایان کار و انجام محاسبات آماری از طریق روش آماری x2 (مجذور کا) مشاهده شده که x2 (6/06) بدست آمده بزرگتر از x2 جدول (5/671) بوده است.بنابراین بین تک فرزندی و اختلالات رفتاری رابطة معنی داری وجود دارد وسطح معنی داری آن برابر 5% p7 است.

مقدمه

برای بررسی رفتارهای انسانی و چگونگی ایجاد اختلال در آن، نیاز به تحلیل دیدگاه‌ها و نظریه‌های متعدد دانشمندان است. با وجود پیچیدگی موضوع، این محققان تلاش کرده‌اند به فهم بهتر انسان و نیازهای او بپردازند. علاقه و کنجکاوی در این زمینه تاریخی به قدمت حیات انسان بر روی زمین دارد. با این حال، در یک قرن گذشته، تحقیقات بسیاری در این حوزه صورت گرفته که با وجود پراکندگی، می‌توان آنها را دسته‌بندی کرد.

در این فرآیند، هر دانشمند از زاویه‌ای خاص به بررسی رفتارهای انسانی پرداخته و تلاش کرده تا بر اساس مشاهدات و تحلیل‌های خود، توضیحی جامع ارائه دهد. این تلاش‌ها را می‌توان به توصیف افراد در مثنوی مولوی تشبیه کرد که در تاریکی به بخشی از بدن فیل دست می‌زنند و سعی در توصیف آن دارند. زیرا انسان ترکیبی جذاب و تحسین‌برانگیز از جسم، ذهن و معنویت است که هر کدام امکانات و نیازهای فراوانی را به همراه دارند.

اصطلاحات «مشکلات رفتاری»، «آشفتگی هیجانی» و «بیماری‌های روانی» اغلب به گوشمان خورده‌اند، اما تعریف دقیق آنها دشوار است و به نظر می‌رسد که این اصطلاحات کلی و مبهم باشند.

اصطلاح «اختلال رفتاری»، که نتیجه آشفتگی‌ های هیجانی است، بیشتر برای کودکانی که دچار تضاد هستند به کار می‌رود. این اصطلاح بدون تعریف دقیق، حدود ۸۵ سال پیش وارد ادبیات روانشناسی شده است. از آن زمان، معلمان، پزشکان، روانشناسان، و دیگر افرادی که به مشکلات هیجانی و رفتاری کودکان علاقه‌ مند هستند، از این اصطلاح استفاده می‌کنند. با این حال، تعریف واحدی که مورد پذیرش همگان باشد ارائه نشده است (سیف نراقی – نادری).

بیان مسئله

در مراحل اولیه زندگی، شخصیت مستقل کودک شکل می‌گیرد. ارثی گرایش به خصوصیات شخصیتی خاصی ممکن است در کودک وجود داشته باشد، اما تأثیر محیطی که در آن رشد می‌کند، می‌تواند شدت و ضعف این خصوصیات را متفاوت کند (نبی جمالی، ۲۰۲۱).

یکی از مشکلات جوامع امروزی، وجود تعارضات، ناسازگاری‌ها، اختلالات رفتاری و خشونت است که می‌تواند زندگی مطلوب و امنیت اجتماعی را به خطر بیندازد. مدرسه می‌تواند به عنوان یک محیط موثر برای پیش‌گیری و کاهش این مشکلات عمل کند. در هر کلاس و مدرسه، دانش‌آموزانی وجود دارند که به دلیل خصوصیات فردی، خانوادگی و اجتماعی، ممکن است مشکلاتی در پذیرش انتظارات و مقررات محیط آموزشی داشته باشند و در انطباق با آن و هم‌رفتاری با هم‌دانش‌آموزان و همکلاسی‌های خود دچار مشکل شوند.

یکی از این عوامل فردی، تک‌ فرزندی است که ممکن است به عنوان عامل اصلی اختلالات و ناسازگاری در این دسته از دانش‌آموزان مطرح شود. البته باید توجه داشت که این ادعا بیشتر به عنوان یک فرضیه مطرح شده و تا کنون تحقیقات کافی برای اثبات یا رد آن انجام نشده است. بنابراین انجام تحقیقات بیشتر در این زمینه، می‌تواند در بهبود شرایط کودکان و نوجوانانی که با مشکلات رفتاری و ناسازگاری دست و پنجه نرم می‌کنند و احتمالاً تک‌فرزند بودن آنها عامل اصلی این مشکلات است، مؤثر باشد (گیتونی، ۲۰۲۲).

اهمیت پژوهش

در جوامع پیشرفته و در حال توسعه امروزی، داشتن تعداد زیادی فرزند معمولاً مورد تأیید کمتری است، زیرا تأمین لوازم آسایش زندگی برای تعداد کمتری از فرزندان ممکن می‌شود. به همین دلیل، والدین بیشتر به داشتن یک تا سه فرزند اکتفا می‌کنند. این تعداد کم فرزندان ممکن است باعث فرزند‌سالاری شود و در برخی موارد، اختلالات رفتاری نیز به دنبال داشته باشد.

بچه‌ها در محیط خانه به دلیل حمایت‌های زیاد، تامین بیش از حد، تجربه نکردن شکست و نبود فشار مسئولیت، به طور زیادی شارژ می‌شوند. این موضوع ممکن است در آینده، به ویژه در محیط اجتماعی، مشکل‌ساز شود، به خود و به اطرافیان. این اثرات به ویژه در خانواده‌های تک‌ فرزندی، به طور واضح‌تر دیده می‌شود.

علاوه بر این، علاقه زیاد والدین به فرزند تنها می‌تواند منجر به برخی مشکلات شود، مانند حمایت‌های بیش از حد، ندیدن شکست، تشویق به رفتارهای نادرست و عدم اعمال اخم والدین. این موارد می‌توانند فرزند را به یک فردی شاد و خودمختار برای دیگران تبدیل کنند، که در عوض مشکل‌ساز می‌شود.

برای کمک به والدینی که فقط یک فرزند دارند و بررسی ارتباط این مسئله با اختلالات رفتاری، انجام تحقیقات می‌تواند امری بسیار مهم باشد. این تحقیقات می‌توانند بهبودی در شرایط کودکان و نوجوانانی که با اختلالات رفتاری دست و پنجه نرم می‌کنند، ایجاد کنند و احتمالاً این راهکارها می‌توانند به مدیریت بهتر وضعیت‌های مختلف اجتماعی کمک کنند (گیتونی، ۲۰۲۳).

فهرست مطالب

چکیده
فصل اول
مقدمه
بیان مساله
اهمیت پژوهش
فرضیه پژوهش
تعاریف عملیاتی

فصل دوم
اختلالات رفتاری
تعاریف اختلالات رفتاری
رفتار بهنجار
برآورد درصد شیوع اختلالات رفتاری
بررسی مختصری از تاریخچه و علل اختلالات رفتاری
اصل فراموش شده ژنتیک
ارتباط نقش سیستم ایمنی با افزایش مشکلات رفتاری
دسته بندی اختلالات رفتاری
انواع اختلالات رفتاری موجود در هر گروه از دسته بندی های گروه ترویج روانپزشکی
چگونگی ارتباط با والدین با فرزندان و تاثیر آن بر ویژگی های رفتاری آنان
چگونگی بروز اختلال در رفتار از نظر رفتار گرایان
روشهای رفتار درمانی
اختلالات رفتاری در کودکان تک فرزند و چند فرزند شهر تهران

فصل سوم
جامعه آماری
ابزار پژوهش
اعتبار پرسشنامه راتر
پایایی آزمون راتر
روش اجرای تحقیق
روش تحلیل آماری

فصل چهارم
بحث و نتیجه گیری
پیشنهادات
محدودیتها
منابع
پیوست
پرسشنامه
پرسشنامه مشخصات مربوط به دانش آموز